Deyim Nedir?
En az iki sözcüğün bir araya gelerek kendi anlamlarından farklı bir anlam verecek şekilde kalıplaşmasıyla oluşan söz öbekleridir. Deyimi oluşturan sözcüklerden en az birisi mecaz anlamda kullanılır.
Örnek
Aldığı her işi yüzüne gözüne bulaştırır.
cümlesinde “yüzüne gözüne bulaştırmak” deyimdir ve “becermemek” anlamına gelir. Bu eylemin ne yüzle ne de gözle bir alakası yoktur.
Deyimlerin Özellikleri
- Deyimler kalıplaşmış sözlerdir. Bu nedenle deyimde kullanılan sözcüklerin yerine eş anlamlıları da dahil olmak üzere başka sözcükler getirilemez. Aksi halde anlatım bozukluğu söz konusu olur.
Örnek
» Bu sıralar başında yeller esiyor.
deyiminde geçen “başında yeller esmek” deyimini “başında rüzgarlar esiyor” ya da “kafasında yeller esiyor” şeklinde söyleyemeyiz.
» Ocağına incir ağacı dikmek
deyiminde geçen “incir ağacı” yerine “ocağına çam ağacı dikmek” şeklinde söyleyemeyiz.
- Deyimlerde sözcüklerin yerleri değiştirilemez. Ancak, deyimin anlamını, ana yapısını korumak koşuluyla deyimdeki sözcüklerin yerleri değiştirilebilir.
Örnek
Ateş sardı bacayı deyimini Ateş sardı bacayı çoktan şeklinde yazabiliriz.
- Deyimler genellikle mecaz anlamlıdır.
Örnek
» Çantada keklik
» Abayı yakmak
» Kulağı delik
- Bazı deyimler gerçek anlamlı olabilir.
Örnek
» İyi gün dostu
» Dosta düşmana karşı
» Özrü kabahatinden büyük
- Deyimler cümle biçiminde de olabilir.
Örnek
» Kulakları çınlasın.
» Atı alan Üsküdar’ı geçti.
Bu İçeriğe Emoji İle Tepki Ver
Yorum Yap
Yorumlar 0