Edebiyat
Söyleşmeye Bağlı Anlatım Nedir? Özellikleri ve Örnekleri
Ana Başlıklar;
Söyleşmeye Bağlı Anlatım Nedir?
Sohbet (Söyleşi), Mülakat, Diyalog ve bazen de Monolog (iç konuşma) türlerinde kullanılan anlatım türüdür. Söyleşmeye bağlı anlatımda, karşılıklı konuşmalar konuşulan kişiye ve bağlama göre farklılık gösterir.
Söyleşmeye Bağlı Anlatımın Özellikleri
- Jest ve mimikler anlatımın gücünü artırır.
- Dil, göndergesel işlevde kullanılır.
- Cümlelerdeki vurgu ve tonlama önemlidir.
- Tiyatro, mülakat, röportaj, diyalog (iki kişinin karşılıklı konuşması) ve monolog (kişinin kendi kendine yaptığı konuşma) söyleşmeye bağlı anlatımın kullanıldığı metin türleridir.
- Söz tekrarları anlatımı kuvvetlendirir.
Söyleşmeye Bağlı Anlatım Örnekleri
Örnek-1
Sokrates, ağlayan karısına dönerek sorar:— Niçin ağlıyorsun?
Karısı cevap verir:
— Bu zalimler seni haksız yere öldürecekler!
Sokrates:
— Ya haklı olarak öldürseler daha mı iyi olacaktı!
Örnek-2
— Neden yazılarınızdaki insanı neredeyse hemen çarpan ironi ve humor şiirlerinizde yok?— Yok mu acaba? Bence humor değil, ama ironi, şairlerimizde olduğu gibi, kör kör parmağım gözü sokulmamıştır; çok belli belirsiz bir katman olarak, derinlerde durur ironi benim şiirimde. Hiç kuşkusuz, başat bir düzey değildir. Örneğin Cemal Süreya’da şiir, ironidir. Cemal’in şiirinde. Tipik olduğu için Cemal Süreyayı örnek gösteriyorum. Bak, örneğin Cemal’in şiirinde bütün düzeyler ve katmanlar, ironinin içinden verilirler.
Örnek-2
— Eserlerinizde kullandığınız dil hakkında neler söylemek istersiniz? Neden yoğun Osmanlıcayı yeğliyorsunuz?— Ağdalı bir lisan kullandığım doğru. Fakat ben geniş bir tarih reformu içinde roman yazıyorum. 1900’lerin Selanik ve İstanbul’da geçen olayları ve bunları yaşayan insanları yazıyorum. Mesela İttihat ve Terakkiden bahsederken Türkçeleştireyim derken ‘Birlik ve İlerleme Partisi’ dersem komiklik yapmış olurum. O zamanki konuları dönemin insanları olarak koruyorum. Eğer o kavramları anlatamazsak o devri de anlatamam. Entelektüel ve siyasi kavramları dönemin yapısına uygun olarak koymak lazım.
— Siz edebiyat literatüründe şair sınıfından mısınız, yoksa yazar mı?
— Pek çoğu beni şair sınıfına sokar. Fakat ben kendimi şair olduğu kadar yazar ve gazeteci olarak da görüyorum. Senaryo da yazıyorum. Yani ben edebiyatın, yazın dünyasının içindeyim.
— Edebiyatımız, hangi işlevi yüklenmesi gerektiğinin bilincine sizce vardı mı?
— Tam anlamıyla varmış diyemem. Henüz modalardan kurtulamadılar. Yine de birkaç önemli yazarımızın olduğunu kabul etmek gerekir.