YKS 2024'e Evden Hazırlanın! 7/24 Online Eğitim

Hemen İncele
Türk Dili ve Edebiyatı

Sanatsal Metinler Nelerdir | Sanatsal Metinlerin Özellikleri

Sanatsal Metin Nedir?

Sanatsal Metinler Tablosu

Sanat eserlerinin ortaya çıkmasının çeşitli nedenleri vardır. Sanatçılar çağlar boyunca kendilerini diğer insanlara anlatabilmek için çeşitli yollar denemiştir. Kendini anlatma çabası, sanatçıların farklı alanlardaki yeteneklerine bağlı olarak değişik malzemeler kullanma ve ortaya bir sanat eseri koyma biçiminde sonuç vermiştir. Sanat dallarının her biri insanın iç alemini, duygu ve hayallerini farklı malzemelerle somutlaştırır. Örneğin doğayla ilgili bakış açısı bir ressamın elindeki boyalarla nasıl ortaya çıkıyorsa bir şairin kalemiyle ya da bir müzisyenin notalarıyla da şekil bulabilir.

Edebiyatta bir gelenek vardır. Sanatçılar, yaşadıkları çağın duygu, düşünce ve anlayışlarını içinde doğdukları toplumda hazır bulduklarından, geleneksel olarak yüzyıllarca işlenen bir edebiyat geleneğine de sahip olacaklardır. “Sanatçılar, yaşadıkları döneme göre değerlendirilirler.” sözü de bu anlamda doğrudur. Sanatçı, yaşadığı dönemin değer yargılarına, duygu ve düşüncelerine göre değerlendirilir.

Bir milletin ilerleyip yükselmesi için sanat ve bilim alanında yenilik düşüncesine açık olması gereklidir. Bir millet sanat ve bilim alanında ilerleyebiliyorsa daima yükselebilir. Roman, öykü, tiyatro, masal vb. metinler sanatsal metinlerdir. Bu metinlerin en önemli özelliği kurmacaya dayanmasıdır. İnsanların iç dünyasında zevk uyandırmak ve onları etkilemek için oluşturulur. Bundan dolayı anlamları ve yapıları sanat yapma amacıyla düzenlenir. Dil, günlük konuşulan doğal dilden farklıdır ve sanatsal işlevde kullanılır. Bu dil, doğal dilden hareketle oluşturulmuş yeni bir dildir. Metni etkili ve estetik hale getirmek için dil ögelerine yeni anlam değerleri yüklenir. Metinlerde yan anlam değeri taşıyan ve okuyucunun yorumuna göre yeni anlamlar kazanan ifadelere yer verilir. Anlatıma çağrışım ve duygu değeri kazandırılarak okuyucuların metinden yeni anlamlar çıkarmasına olanak sağlanır. Bu metinler çağrışım ve duygu değeri yüksek olduğundan okuyanların yeni ve farklı anlamlar çıkarmasına elverişlidir. Sanatsal metinler; coşku ve heyecanı dile getiren metinler (şiir), anlatmaya bağlı metinler ve göstermeye bağlı metinler olarak sınıflandırılabilir.
 

Sanatsal Metinlerin Özellikleri

  • Bir duyguyu, düşünceyi ya da tasarıyı sezdirmek, insanın doğa ve yaşam karşısındaki durumunu öznel bir bakış açısıyla ortaya koymak amacıyla yazılırlar.
  • Dil sanatsal işlevde kullanılır.
  • İnsan gerçekliği olduğu gibi değil, değiştirilerek ve kurgulanarak aktarılır.
  • Okuyucuya estetik zevk verir, güzelliği esas alırlar.
  • Bilgilendirme amacı yoktur.
  • Okuyucuda merak uyandırır.
  • Dil sanatsaldır, üslup kaygısı vardır.
  • Kişi, zaman, mekan, tarih değiştirilebilir.
  • Öyküleyici ve betimleyici anlatım türüyle kaleme alınır.
  • Hayallere ve mecaz anlatımlara yer verilir.
  • Samimi, süslü ve mecazlı dil kullanılır.
  • Sanatsal metinlerin etkisi okurun bilgi birikimine göre değişebilir.
  • Olaylar gerçek ya da kurmacadır. Gerçekler kurgulanarak anlatılır. Sanat metinlerinin en önemli özelliği kurmaca olmasıdır.

 

Sanatsal Metin Türleri

Yazının başında yer alan resimden de görebileceğiniz üzere sanatsal metinler coşku ve heyecanı dile getiren metinler, anlatmaya bağlı metinler ve göstermeye bağlı metinler olmak üzere üç bölüme ayrılmaktadırlar. Bu bölümler de kendi içlerinde farklı alt başlıklar içermektedirler. Bölümleri ve alt başlıkları farklı yazılarda detaylı olarak ele aldık. İncelemek istediğiniz başlığa aşağıdan tıklayarak ulaşabilirsiniz.

Sanatsal Metinler

  • Coşku ve Heyecanı Dile Getiren Metinler


 
» Önerilen: Yazılı Anlatım Türleri
» Önerilen: Metinlerin Sınıflandırılması

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir