Özdeyişler (Vecizeler) Konu Anlatımı | Özdeyiş Örnekleri
Özdeyiş (Vecize) Nedir?
Özdeyişler, Bir düşünceyi en kısa, en özlü biçimde anlatan, deneyim ve tecrübelerin ürünü olan, genellikle toplumları, insanlığı ilgilendiren, evrensel sözlerdir.
Özdeyişler, Bilgelerin, bilginlerin, ozanların, kültürlü kişilerin yazıp söyledikleri engin anlamlı kısa sözlerdir. Bilgece söylenmiş özlü sözlerdir. Özdeyişler genellikle topluma mal olmuş, kendi uzmanlık alanlarında ün yapmış, düşünceleri ve yaşam biçimleriyle insanlığa örnek olmuş kişilerin sözleridir. Eskiden “cümle-i hikemiye ve “kelam-ı kibar” olarak adlandırılmıştır.
Atasözleri özelliği taşırlar fakat atasözlerinden ayrılan en önemli yönü, söyleyenlerinin belli olmasıdır çünkü atasözleri anonimdir.
Atasözleri kalıplaşmış sözlerdir ancak özdeyişler kalıplaşmamıştır.
Türk edebiyatında ilk önemli özdeyiş kitabı Cenap Şahabettin’in “Tiryaki Sözleri” adlı yapıtıdır; sanatçı, yapıtta özdeyişlerini toplamıştır.
Özdeyiş (Vecize) Örnekleri
.
- Bir insanın gerçek zenginliği, onun bu dünyada yaptığı iyiliklerdir. (Hz. Muhammed)
- Hayatta en hakiki mürşit ilimdir. (Atatürk)
- Düşünüyorum, öyleyse varım. (Descartes)
- Bir milletin büyüklüğü, nüfusunun çokluğu ile değil, akıllı ve fazilet sahibi adamlarının sayısı ile belli olur. (Victor Hugo)
- Malı az olan değil, istekleri çok olan insan fakirdir. (Seneca)
- Baki kalan bu kubbede bir hoş sâdâ imiş. (Baki)
- Bir güzel kıyafet, iyi bir tavsiye mektubudur. (Cenap Şahabettin)
- Adalet mülkün temelidir. (Hz. Ömer)
- Bir mermer parçası için heykeltıraş ne ise, ruh için de eğitim olur. (Cervantes)
- Adalet evrenin ruhudur. (Ömer Hayyam)
- Adalet, insan topluluğunun kutsî bağıdır. (P.D. Guozit)
- Affetmek ve unutmak, iyi insanların intikamıdır. (Schiller)
- Bilginin efendisi olmak için çalışmanın uşağı olmak şarttır. (Balzac)
- Ağzında bal olan arının, kuyruğunda iğnesi vardır. (John Lyly)
- Aile hayatının güzelliği gibi hiç bir şey yoktur. (Oscar Wilde)
- Akıl yaşta değil baştadır. Doğru bir söz fakat aklı da başa yaş getirir. (Cenap Şahabettin)
- Akıllı adam hem kitapları, hem de doğrudan doğruya hayatı okur. (Lin Yutang)
- Akıllı olmak da bir şey değil, mühim olan o aklı yerinde kullanmaktır. (Descartes)
- Bilimden gidilmeyen yolun sonu karanlıktır. (Hacı Bektaş Veli)
- Sabrın mükâfatı zaferdir! (Bediüzzaman)
- Halk içinde muteber bir nesne yok devlet gibi / Olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi (Muhibbi “Kanuni Sultan Süleyman”)
- Tatlı dil, her kapıyı açan sihirli bir anahtardır. (Montaigne)
- Kitapsız yaşamak, kör, sağır, dilsiz yaşamaktır. (Seneca)
- Eskimiş fikirler paslanmış çivilere benzer, söküp atmak çok güçtür. (Cenap Şahabettin)
