YKS 2024'e Evden Hazırlanın! 7/24 Online Eğitim

Hemen İncele
Edebiyat

Kanıtlayıcı Anlatım Nedir? Özellikleri ve Örnekleri

Kanıtlayıcı Anlatım Nedir?

Bir görüşü kabul ettirme, aydınlatma, inandırma ve ikna etme amacıyla yazılan yazılardır. Okuyucuyu, dinleyiciyi ikna etmek, düşündürmek amacıyla bazı sözcük ve sözcük grupları aralıklarla tekrar edilir. Kanıtlayıcı anlamında hitap edilen kitlenin kültür düzeyi ve beklentileri göz önünde bulundurmakla beraber örneklendirme, sayısal verilere, tanımlamalara, tanık göstermelere ve açıklamalara başvurulur.

Kanıtlayıcı anlatımın tartışmacı anlatım türünden en belirgin farkı; savunulan düşünce hakkında nesnel nitelikte bilgiler vermesidir. Yani tartışmacı anlatımda yazar, kendi kişisel görüşlerini paylaşırken kanıtlayıcı anlatımda sayısal veriler ve belgeler öne sürülür.
 

Kanıtlayıcı Anlatımın Özellikleri

  • Dil göndergesel işlevde kullanılır.
  • İnandırma, aydınlatma, kendi görüşünü kabul ettirme amaçlanır.
  • Daha çok; makale, eleştiri gibi türlerde kullanılır.
  • Kavramları tanımlama ve açıklama önemlidir.
  • Konunun aydınlatılması için farklı kişilerin düşüncelerine başvurulur.
  • Sözcükler gerçek anlamında kullanılır.
  • “Tanımlama, açıklayıcı betimleme, örneklendirme, karşılaştırma, tanık gösterme” gibi düşünceyi geliş­tirme yollarından faydalanılır.

 

Kanıtlayıcı Anlatım Örnekleri

Örnek-1
Son araştırmalara göre Ahmet Haşim’in şiirlerinde kullandığı sözcük sayısı, çoğu büyük şaire göre oldukça sınırlı. Toplam 1446 sözcükle şiir yazmış “Merdiven” şairi. Mehmet Fuat hatırlatıyor: Firdevsi 8300 sözcükle, Fuzuli 4000 sözcükle, Orhan Veli ise 3945 sözcükle yazmıştır. Çok küçük sözlüğüyle Ahmet Haşim duyuşta, düşünüşte, belki, bile isteye ufkunu daraltıyor, kendi duyuşunu ısrarla vurgulamayı tercih ediyordu.
Örnek-2
Bir şiirde kullanılan sözcüklerin, günlük yaşamda çok kullanılan, yaygın sözcükler oluşu bir zayıflık mıdır? Ben buna katılmıyorum. Yunus Emre, Pir Sultan Abdal, Karacaoğlan, Aşık Veysel bugüne kadar gündemde kalabilmişse halkın dilini kullandıkları içindir. Şair uzaydan gelmediğine göre verili dili kullanmak durumundadır.
Örnek-3
Son yıllarda yapılan araştırmalar eğitimde övme ve ödüllendirmenin, yerme ve cezalandırmadan daha iyi sonuçlar verdiğini ortaya çıkarmıştır. Bir araştırmacı övme ve yermenin başarı üzerindeki etkisini ölçmek için 4 ve 6.sınıf öğrencilerine bir matematik testi uygu­lamış ve böylece aynı yaşta ve aynı kabiliyette olan öğrencileri dört gruba ayırmıştır. Beş gün üst üste bu gruplara, üzerinde on beşer dakika çalışmak üzere 30 problem vermiştir. Bu deneyde her günkü çalışmadan sonra I. gruptaki çocukların her biri sınıfın önüne ça­ğırılıp kendilerine çok iyi başardıkları söylenmiştir. II. gruptaki öğrenciler gene sınıfın önüne çağırılıp hata­ları belirtilmiş ve başarısızlıktan ötürü azarlanmışlardır. III. gruptakilere hiçbir şey yapılmamıştır; bunlar ancak ötekilere yapılan muameleyi görmüşlerdir. IV. grup ise ayrı bir dershanede çalıştırılmıştır. Bunlar ödüllendiril­meyip cezalandırılmadıkları gibi I ve II. grubun tabi ol­duğu muameleyi de görmemişlerdir. Beş günlük süre içinde I. grupta devamlı bir ilerleme görülmüş, II. grup öğrencilerde ikinci gün bir gayret artışı ama sonra bir gerileme meydana gelmiştir. III. grubun başarısı övülen ve azarlanan gruplara nazaran daha düşük olmuş; IV. grup (hiçbir muameleye tabi olmayanlar) ise hepsinden daha geri kalmıştır.

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir