Hüseyin Rahmi Gürpınar Kimdir? Edebi Kişiliği ve Önemli Eserleri

Hüseyin Rahmi Gürpınar Kimdir?

19 Ağustos 1964’de İstanbul’da doğdu. Hünkar yaveri Mehmet Said paşadır. Henüz küçük yaşlarda annesini kaybetmiştir. İlkokula başlamak için Girit’te bulunan babasının yanına gitmiştir. Babası ikinci evliliğini yapması üzerine burada daha fazla duramamış altı yaşında annesinin konağına geri dönmüştür. Anneannesi ve teyzesinin yanında büyümüştür. Çok zor bir çocukluk geçirmiş terk edilmişlik ve yalnızlık duygusu içinde yaşamıştır. Evlerine yakın olan Yakup ağa mektebi mahmudiye rüştiyesi ve idadide okudu. Özel dersler alarak Fransızca öğrenmiştir. Daha sonra tarihçi Abdurrahman şeref beyin aracılığıyla mülkiye mektebine girmiştir. Ancak ciddi bir hastalık geçirerek ikinci sınıfta okulu bırakmak zorunda kalmıştır. Kısa bir süre adliye nezaretinde ceza kaleminde memur olarak ticaret mahkemesinde ise aza mülazımı olarak görev yapmıştır. Meşrutiyetin ilanın dan sonra bu görevlerinden istifa etmiştir ve kısa bir süre Ahmet Mithat efendinin tercümanı hakikat gazetesinde yazı yazmaya başlamıştır. Ahmet Rasim ile birlikte otuz yedi yıl süren ‘boşboğaz ve güllabi’ adlı mizah dergisini çıkarmışlardır. Kısa bir süre vakit ve millet gazetelerinde çalışmıştır. Bundan sonra hayatını kalemiyle kazanmaya çalışmış ve kendi eserlerinin telifi ile uğraşmıştır. Bir dönem Kütahya milletvekilliği yapmıştır. Bunun dışında hayatının geri kalanını münzevi bir tarzda Heybeliada’da geçirmiştir. Eserlerinin bir kısmında annesine olan özlemini sürekli dile getirmiştir. Çocukluğunu teyzesi dadısı gibi kadınlardan oluşan bir evde geçirdiği için kadınlardan dantel örmeyi yemek yapmayı nakış işlemeyi öğrenmiştir. Eserlerinde kadınların iç dünyasını iyi anlatması bundan kaynaklanmaktadır. Sayıları altmışa yakın hikaye ve roman yazmıştır. Hayatı yazmakla geçmiş ve hiç evlenmemiştir. 8 mart 1944’te heybeliada’da ki evinde zatüreden dolayı hayatını yitirmiştir.
 

Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın Edebi Kişiliği

• Servet-i fünün döneminde yaşamamış ama bu akıma daha sonra dahil olmuştur.
• Ahmet Mithat Efendi’nin halk için yazma fikrinden etkilenmiş ve bu doğrultuda hareket etmiştir.
• Realist özellikler taşımasına rağmen natüralizmi başarılı bir şekilde uygulamıştır.
• Halk dilinde birçok eser vermesi ve mizahi bir dille halkı bilinçlendirmesinden dolayı “sokağı edebiyata taşıyan yazar” olarak bilinir.
• Romanını toplum için sanat anlayışıyla kaleme almış ve romanlarına töre romanı özelliğini başarıyla yansıtmıştır.
• Romanlarında eleştiriyi mizahi bir şekilde yapmıştır. Bunun için genellikle anormal tipler seçer ve bu tipleri sosyal hayatıyla birlikte anlatır.
• Romanlarında toplumsal eleştiriye çokça yer vermesi onu natüralistlerden ayıran en büyük özelliktir.
• Alafranga yaşam özenen züppe tipleri mizahi bir dille eleştirir.
• Romanlarında halkın örf, adet ve yaşayış biçimini yansıtmıştır.
• Eserlerinde eski yeni çatışması, Yanlış batılılaşma, Batıl inançlar, Aile içi geçimsizlikler gibi konuları işlemiştir.
• Eserlerinde İstanbul’u tüm canlılığıyla anlatmıştır.
• Eserlerini sade ve anlaşılır bir dille yazmış ama olay tasvirlerinde ve öykülemelerinde Osmanlı Türkçesinin etkisi altında kalmıştır.
• Romanları teknik yönden başarısızdır. Bunun sebebi olayın akışını bozarak gereksiz bilgi vermesidir.

Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın Önemli Eserleri

ROMAN

• Şık (ilk romanı)
• Şıpsevdi
• İffet
• Mürebbiye
• Gulyabani
• Metres
• Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç
• Ben Deli Miyim?
• Utanmaz Adam
• Evlere şenlik
• Kaynanam Nasıl Kudurdu?
• Mezarından Kalkan Şehit
• Kokotlar Mektebi

ÖYKÜ

• Kadınlar Vaizi
• Katil Buse
• Melek Sanmıştım Şeytanı
• Namusla Açlık Meselesi

TİYATRO

• Kadın Erkekleşince
• Hazan Bülbülü
• Gülbahar Hanım