Halit Ziya Uşaklıgil Kimdir? Edebi Kişiliği ve Önemli Eserleri

Halit Ziya Uşaklıgil Kimdir?

Halit Ziya Uşaklıgil 1866 yılında İstanbul’da doğmuştur. 27 Mart 1945 yılında İstanbul’da vefat etmiştir. Öğrenim hayatına Fatih Askeri Rüştiyesinde başlayan Uşaklıgil, babasının işlerinin bozulması üzerine ailesi ile beraber İzmir’e taşındı. İzmir Rüştiyesinde devam ettiği zamanlarda özel Fransızca dersler aldı ve Mechitariste Okuluna devam etti. Öğrenim hayatı 1884’te, son sınıftayken okuldan ayrılıp babasının yanında çalışması ile son buldu. İzmir Rüştiyesinde Fransızca Öğretmenliği yaptı. Osmanlı Bankasında çalıştı. İzmir İdadisinde Fransızca ve edebiyat dersleri verdi. 1893’te İstanbul Reji İdaresi’nde Başkatip oldu, İstanbul’a taşındı. 2. Meşrutiyet’in ilanından sonra reji komiserliğine getirildi. Darülfünunda (İstanbul Üniversitesi) Batı edebiyatı ve estetik dersleri verdi. 1909’da İttihat ve Terakki’nin önerisiyle Mabeyn Başkatibi oldu. 1911’de Meclis-i Âyan üyeliğine seçildi. Daha sonra üniversiteye döndü. Siyasi görevlerle Fransa, Almanya ve Romanya’ya gitti. İttihat ve Terakki’nin iktidardan düşmesinden sonra Reji İdaresi Yönetim Kurulu Başkanlığı’na getirildi. Cumhuriyet’ten sonra Yeşilköy’deki yalısına çekildi.
 

Halit Ziya Uşaklıgil’in Edebi Kişiliği

• Modern anlamda Türk romanının kurucusudur.
• Servet-i Fünun Döneminin roman ve öykü bakımından en önemli temsilcilerindendir.
• Romanları teknik açıdan kusursuzdur.
• Realizimin etkisi güçlü bir şekilde görülür.
• Türk edebiyatında ilk mensur şiir örneklerini vermiştir.
• Alışılmışın dışında bir söz dizimi vardır. Devrik ve eksiltili cümlelere sıkça yer vermiştir.
• Genel olarak ağır ve ağdalı bir dil kullanmış. Cumhuriyet Dönemi’nden sonra dilini sadeleştirmiştir.
• Roman ve öykülerinde kişiliğini gizlemiştir.
• Yapıtlarında genel olarak kahramanları çevresinden seçmiştir.
• Romanlarında kahramanların iç ve dış dünyalarını tasvir ederken nesnel davranmış ve ruh çözümlemelerine önem vermiştir.
• Romanlarında konu bakımından edebiyat çevreleri ve eğitim-öğrenim görmüş kişileri anlatırken, öykülerinde halkın yaşam tarzını konu edinmiştir.
• Romanlarında genel olarak aşk, karamsarlık, hayal kırıklığı konularını işlemiştir.
• Bu dönemin en bilgili ve kültürlü yazarlarındandır. Farsça, Arapça, İngilizce, Fransızca, Almanca ve İtalyanca dilleri olmak üzere altı dil bilir.

Halit Ziya Uşaklıgil’in Önemli Eserleri

ROMAN

• Mai ve Siyah
• Aşk-ı Memnu
• Kırık Hayatlar
• Nemide
• Sefile
• Bir Ölünün Defteri
• Ferdi ve Şürekası
• Nesl-i Ahir

ÖYKÜ

• Solgun Demet
• Aşka Dair
• Bir Yazın Tarihi
• Kadın Pençesi
• Hepsinden Acı

MENSUR ŞİİR

• Mensur Şiirler
• Mezardan Sesler

ANI

• Kırk Yıl
• Saray ve Ötesi
• Bir Acı Hikaye

TİTATRO

• Kabus
• Füruzan
• Fare

MAKALE-DENEME

• Sanata Dair