Dram Nedir | Dramın Özellikleri ve Çeşitleri

Dram Nedir?

Hayatı olduğu gibi, bütün acıklı ve gülünç yönleriyle yansıtan, sahnede gösterilmek amacıyla yazılmış ti­yatro yapıtlarına Dram denir. Belli kurallara bağlı değildir, gerçe­ğe uygunluğu önemlidir.

19. yüzyılda trajedinin katı kurallarını yıkmak ve tiyatroyu günlük yaşama yaklaştırmak amacıyla başlatılan tiyatro türüdür. Dramlarda, trajedilerde işlenen acıklı olaylarla komedi oyunlarında işlenen güldürü unsurları bir arada işlenir. Dram, trajedinin sıkı kurallarını yıkmak amacıyla trajediye bir tepki olarak ortaya çıkmıştır. Komediler, hayatın yalnız gülünç; trajediler ise yalnız acıklı yönlerini konu edinmiştir. Oysa hayat acılarıyla, sevinçleriyle bir bütündür.

19. yüzyılda hayatı bir bütün olarak ele alan bu anlayış Fransa’da dram türünü ortaya çıkarmıştır. Böylece dram sayesinde artık sahnede hayatın hem acıklı hem de gülünç yanları birlikte işlenmeye başlanmıştır.

Dramlar nazım ve nesir olarak yazılabilir. Manzum olanlar, yani şiir şeklinde yazılanlar daha çok operalarda kullanılmıştır.
 

Dramın Özellikleri

• Hem acıklı hem de güldürücü olaylar, hayatta olduğu gibi bir arada bulunur. Böylelikle trajik ve komik öğeler dram­da kaynaşmış olur.
• Olaylar tarihin herhangi bir devrinden alındığı gibi, günlük hayattan da alınabilir.
• Kişiler toplumun her kesiminden seçilebilir.
• Olay ve kişilerin gerçeğe uygun olmasına dikkat edilir.
• Her türlü olay seyircinin gözü önünde canlandırılır.
• Perde sayısı yazarın isteğine göre değişir.
• Yalın, anlaşılır ve halkın konuştuğu dil kullanılır.
• Üç birlik kuralına uyma zorunluluğu yoktur. (Yer, zaman, olay birliği) Dramı, trajedi ve komediden ayıran önemli bir özellik budur.
• Nazım ya da nesir şeklinde olabilir.
• Kahramanlar ait oldukları çevrenin diliyle konuşurlar.
• Shakespeare; trajedi, dram ve komedi türünde başarılı örnekler vermiştir.
• Dram türünün en başarılı örneklerini Victor Hugo yazmıştır.

Dram Çeşitleri

Dramların işledikleri konulara göre farklı çeşitleri vardır.
Feeri: Masalımsı, olağanüstü olayları işleyen dram çeşididir.
Melodram: “Besteli dram” anlamına gelen melodramlar acıklı rastlantılar üzerine kurulmuş dram çeşididir.
Trajikomik: Hem acıklı hem de gülünç olayların anlatıldığı dram çeşididir.
 

Dram Türünün Tarihsel Gelişimi

Dram türünün ilk örneklerini Rönesans’ın yetiştirdiği büyük İngiliz sanatçı Shakespeare (Şekspir) vermiştir. İspanyol sanatçı Lope de Vega da bu türün öncülerindendir. Shakespeare, klasik tiyatronun zaman ve yer birliği kuralını yıkmıştır. Sanatçının şiiri ve düzyazıyı iç içe kullanarak yazdığı oyunlar önce Alman, sonra da Fransız romantiklerini etkilemiş, böylece dramın temelleri atılmıştır. Ancak dram türünün kurallarını belirleyen ve ona karakteristik özelliklerini kazandıran Fransız sanatçı Victor Hugo olmuştur.

Hugo, “Cromwel (Kromvel)” adlı eserinde dramın özelliklerini şöyle açıklar: “Dramın özelliği gerçektir. Gerçek yaratılışta yaşamda olduğu gibi dramda da karşılaşan iki tipin; yüce ile gülüncün birleşmesinden doğar. Doğada olan her şey sanatta da vardır.”

Dram, tiyatronun evrimleşerek ulaştığı modern biçimidir. Trajedi ve komedinin özelliklerini karma olarak içerir. Dramda insan hayatının keder, ümit, neşe, şüphe, komiklikler gibi birçok yönleri sahnede canlandırılır. Dramda klasik tiyatroda yasak olan garip, hayali, sosyal, tarihi ve milli unsurlara bol bol yer verilmiştir. Bu bakımdan dram, klasik tiyatronun sonu ve yeni tiyatro akımlarının başlangıcı olmuştur.

Günümüzde dram hiçbir kurala bağlı değildir. Bu terim artık konusunu hayattan alan bütün tiyatro eserleri için kullanılmaktadır. “Piyes, melodram, trajikomik, fantezi, pastoral, feeri” dramın türleri arasında gösterilebilir.

Dünya Edebiyatında Ünlü Dram Yazarları

• Shakespeare
• Victor Hugo
• Schiller

Türk Edebiyatında Ünlü dram Yazarları

• Namık Kemal
• Abdülhak Hamit Tarhan

 
» Diğer tiyatro türleri hakkında bilgi almak için Tiyatro Nedir? adlı yazımızı inceleyebilirsiniz.
 
» Önerilen: Göstermeye Bağlı Metinler
» Önerilen: Sanatsal Metinler