Türk Dili ve Edebiyatı
Tarihi Metinler Nelerdir | Tarihi Metinlerin Özellikleri
Tarihi Metin Nedir?
Geçmişte yaşanan olayları ve durumları tarihi belgelere dayalı olarak anlatan metinlerdir.
Tarihi Metinlerin Özellikleri
- Bilgi aktarma amacı olduğu için dil göndergesel işlevde kullanılır.
- Açık, yalın ve duru bir anlatım kullanılır.
- Konusunu tarihten alan her metin tarihi metin değildir. Tarihi yazılarda gerçeği olduğu gibi ve belgelere dayalı olarak aktarmak esastır. Örneğin tarihi bir olay roman olarak anlatıldığında, hayal gücü, estetik kaygılar, kurmaca devreye girer; dolayısıyla bu metin, tarihi metin olmaz sanatsal (kurmaca) bir metin olur.
Dünya edebiyatında “tarih” deyince akla gelen ilk metin Heredotos Tarihi‘dir. Hedetodos (Heredot) “tarihin babası” olarak anılır.
Türk tarihi açısından; Aşık Paşazade Tarihi, Naima Tarihi, Ebülgazi Bahadır Han’ın Şecere-i Türk’ü, Namık Kemal’İn Osmanlı Tarihi, Ahmet Vefik Paşa’nın Şecere-i Türk çevirisi, Fuat Köprülü’nün Türkiye Tarihi önemli tarihi metinlerdir.
Tarihi Metin Örnekleri
Osmanlı
1526 yılında Macaristan, Osmanlı ordusuyla yaptığı Mohaç Savaşını kaybedince bütünlüğünü kaybederek dağıldı. Bu durum Kanuni Sultan Süleyman’ın liderliğindeki Osmanlı Devletini Macaristan’ın egemenliği konusunda Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu ile karşı karşıya getirdi. O zamanlar Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu’nun başında Şarlken bulunuyordu. Fakat Şarlken İspanya’yı direk yönetip İmparatorluğun başına vekil olarak kardeşi Arşidük Ferdinand’ı getirmişti. Ferdinand kendisini Macaristan’ın kralı olarak ilan etmek istiyordu. Osmanlılar ise Macar asili Jan Zapolya’yı desteklediler. Macaristan için yapılan savaşlar hep başarısızlıkla sonuçlanınca Şarlken kardeşi Ferdinand’a Osmanlılar ile anlaşmasını tavsiye etti. O sırada Osmanlı Devleti’nin İran’daki Safevilerle ilişkileri bozulmuştu. Kanuni İran seferine çıkmak istiyordu. Bu nedenle Osmanlılar barış antlaşması teklifini kabul etti.
» Öğretici Metinler
» Yazılı Anlatım
