Tarih Öncesi Çağlar ve Özellikleri

Tarih Öncesi Çağlar

İnsanlık tarihinin araştırılmasını ve incelenmesini kolaylaştırmak için tarihin zamana göre tasnif (sınıflandırma) edilmesine ihtiyaç duyulmuş ve yazının olmadığı dönemlere “Tarih Öncesi Çağlar (Devirler)”, yazının olduğu dönemlere ise “Tarih Çağları” adı verilerek tarih, iki temel kısma ayrılmıştır.

Tarih Öncesi Çağların Özellikleri

• Tarih öncesi çağlar, insanlık tarihinin en uzun ve en az bilinen dönemleridir.
• Yazı olmadığı için dönemi aydınlatacak yeterli bilgilere ulaşılamamış ancak arkeolojinin katkılarıyla bazı veriler elde edilebilmiştir.
• Tarih öncesi çağlar, her yerde aynı anda aynı şartlar altında yaşanmamıştır.
• Bu dönemin çağlara ayrılmasında insanlığın kullandığı malzemeler dikkate alınmıştır.
• Tarımsal faaliyetlerden önce insanlar balıkçılık ve avcılık yapmış, Anadolu ve Mezopotamya çevresinde yabani tahıl toplayıcılığıyla yaşamlarını sürdürmüştür.
• Yeni Taş Çağı ile birlikte insanlar yabani tahılları ıslah ederek tarımsal faaliyetlere başlamıştır. Tarım Devrimi olarak da adlandırılan bu süreç, insanlık tarihi adına en önemli gelişmelerden biri olarak kabul edilir.
• Tarih öncesi devirlerde insanların çeşitli faaliyetleri ve birbirleriyle iletişimleri “sözlü kültür” anlayışının ortaya çıkmasında etkili olmuştur. Efsaneler, mitler, destanlar ve kuşaktan kuşağa aktarılan diğer sözlü kültür öğeleri, zaman zaman farklı uygarlıklarda benzer özelliklerle görülmektedir. Örneğin Yaradılış, Tufan vb. efsanelerdeki bir çok unsur farklı toplumların kültürlerinde yer almaktadır.
• Tarih öncesi çağları aydınlatan en önemli merkezler arasında; Göbeklitepe (Şanlıurfa), Çatalhöyük (Konya), Çayönü (Diyarbakır), Cafer Höyük (Malatya), Alacahöyük (Çorum), Yarımburgaz Mağarası (İstanbul) Karain, Beldibi ve Belbaşı Mağaraları (Antalya), Beycesultan (Denizli), Kumtepe, Truva (Çanakkale), Alişar (Yozgat) antik bölgeleri yer alır.

Tarımsal Üretimin Etkileri

• İnsanlar suyun daha çok olduğu yerlerde yoğun olarak yaşamaya başlamış, toplumsal ilişkiler artmış, düzeni korumak için kurallar yapılmıştır.
• Tüketici toplumdan üretici topluma geçilmiş, özel mülkiyet, miras anlayışı ve sınıf farklıları ortaya çıkmıştır.
• Köy yerleşimleri ortaya çıkmış böylece mimari gelişmiş iş bölümü ve ortak savunma anlayışı oluşturulmuştur.
• Orta Taş Devri’nde ilk evcilleştirilen hayvan köpek olmuş ve tarımsal faaliyetlerin artması ile hayvanların evcilleştirilmesi süreci hız kazanmıştır.
• Bu dönemde keçi, koyun, sığır, domuz, at gibi hayvanlar evcilleştirilmiştir.
• Tarımın gelişmesi ile ürün fazlası yani “artı ürün” olgusu ortaya çıkmış ve ürün fazlasını sonraki zamanlarda kullanmak için depolar inşa edilmiştir. Ayrıca artı ürün ticari faaliyetlerin artmasında da etkili olmuştur.