YKS 2024'e Evden Hazırlanın! 7/24 Online Eğitim

Hemen İncele
Türkçe

Paragrafta Anlatım Teknikleri (Biçimleri) Konu Anlatımı

Paragrafta Anlatım Teknikleri

Paragrafta yazarın, anlatacaklarını ortaya koyma biçi­midir. Paragrafın yazarı anlatacağı konuya göre bu yöntemlerden birini seçer ve paragrafını oluşturur. Anlatım teknikleri dörde ayrılır:
 

Betimleme

Varlıkların niteleyici özellikleriyle anlatıldığı yazılardır. Başka bir söyleyişle, sözcüklerle resim yapmaktır. Baş­ta görme duyusu olmak üzere bütün duyulardan ya­rarlanılır. Bu yüzden betimlemelerde görsellik ön plan­dadır. Betimleme tekniğiyle oluşturulmuş paragraflar­da bir durağanlık söz konusudur. Paragrafı okuduğu­muzda gözümüzde bir tablo canlanır. Betimlemelerde varlıkların dış görünüşleri de iç dünyalarına ait özellik­leri de anlatılabilir. Buna göre betimlemeler ikiye ayrılır:

A) Fiziksel Betimleme: Varlıkların dış görünüşlerine ait özelliklerinin anlatıldığı yazılardır.
B) Ruhsal Betimleme: Varlıkların iç dünyalarına ait özelliklerinin anlatıldığı yazılardır.

Örnek
Bursa’yı arkada bırakıp ovalara daldık. Ağaçlar ya­rı çiçek, yarı yaprak en güzel çağında … Ekin tarla­ları göz alabildiğince yeşil … Sekiz on kilometrede bir çeşme … Her yer sulak. Toprağı azıcık eşseniz su fışkırıyor. Hoşa gitmeyen tek şey yok. Uzaktaki dağlar, köyler, koyunlar, kuzular, ne varsa hepsi çok güzel ve tertemiz.

Bu parçanın bütününde doğa, niteleyici sözcükler yardımıyla tablolaştırılmaya çalışıldığından bu parça­nın anlatım tekniği olarak betimleme kullanılmıştır.

Örnek Soru:
Açık mavi gökyüzüne doğru mor dağlar yükse­liyor. Mor dağların eteğinde kırmızı kiremitli bir ev var, evin duvarlarına sarmaşıklar tırmanmış. Bacasından döne döne mavi dumanlar yükse­liyor. Çevresine yeşil ağaçlar yayılmış. Ağaçların arasında bir incecik yol kıvrılıyor. Yolun biraz ötesinden bir dere geçiyor. Dağların ardında güneş doğuyor. Güneşe doğru irili ufaklı bir kuş sürüsü uçuyor.

Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi ağır basmaktadır?

A) Betimleme
B) Açıklama
C) Öyküleme
D) Tartışma
E) Örneklendirme

Çözüm: Parçanın anlatım biçimi incelendiğinde; okuyucunun gözünde canlandırılmak istenen bir yer anlatılmaktadır. Bundan dolayı parçanın anlatımında “Betimleme” ağır basmaktadır. Dolayısıyla doğru Cevap A şeçeneğidir.

 

Öyküleme

Kısaca olay anlatımına dayanır. Belirli bir yerde, belirli bir zaman dilimi içinde, kahramanların hareketlenmesiyle ortaya çıkan olayın anlatımıdır. Dolaysıyla, varlıklar hareket halinde verilir. Bir anlatıcı vardır. Anlatıcı olayı genellikle geçmiş zaman kipiyle (-di – miş) anlatır. Paragrafı okuduğumuzda, olay gözümüzün önünden bir film şeridi gibi geçer.

Örnek
Soğuk bir kış günü karanfil almak için çiçekçi dükkanına girdim. İçerisi çiçek bahçesini andırı­yordu. Çiçeklerin baş döndürücü bir kokusu var­dı. Satıcıdan, bir buket karanfil aldım ve hemen dı­şarı çıktım. Vakit geç olmadan eve ulaşmak istiyor­dum. Hemen bir taksiye bindim, evin yolunu tut­tum. Annem, kendisine aldığım bu güzel karanfil­leri görünce, kim bilir ne çok şaşıracak!

Bu parçada bir olay (çiçek almak için çiçekçiye gidip taksiyle eve dönmek), yer (çiçekçi dükkanı), kişi (ben) ve zamana (soğuk bir kış günü) bağlı olarak an­latıldığından parçanın anlatım tekniği olarak öyküle­me kullanılmıştır.

Örnek Soru:
Köyün yola bakan evlerinin önünde, eriyen karın altından çıkan toprak buğulana buğulana nemini kaybetmeye, kurumaya yüz tutmaktaydı. Toprak kirden, pastan arınmış; sünger gibi yu­muşamıştı. Etrafta duman kokusu vardı. Toprak çözülüp suyu emmeye, emdikçe kabarıp şiş­meye, gövdesini yumuşatmaya hazırlanıyordu. Köyün çamurlu sokaklarında düşe kalka ilerlem­eye çalışıyordu çocuklar. Ufukta baharın haber­cisi leylekler görülüyordu.

Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerin verilenlerden han­gilerinden yararlanılmıştır?

A) Açıklama – öyküleme
B) Tartışma – benzetme
C) Tartışma – örneklendirme
D) Açıklama – betimleme
E) Öyküleme – betimleme

Çözüm: Parçanın anlatımı incelendiğinde; okuyucunun zihninde canlandırılmak istenen nesnelerin yanı sıra anlatılanlar olaylaştırılmıştır. Bundan dolayı cevap “Öyküleme – betimleme” yani E seçeneği olmalıdır.

 

Açıklama

Bilgilendirmek ve öğretmek amacıyla yazılan yazılar­dır. Genellikle eğitici ve öğretici yazılarda kullanılan bir anlatım tekniğidir. Bu tür yazılarda bilgilendirme amacı güdüldüğünden yorum içeren ifadelere pek yer verilmez. Sade bir dil kullanılır.

Örnek
Servet-i Fünun dönemi romancılarındandır Halit Ziya. İlk ve orta tahsilini İstanbul’da yapar. Daha sonra babasıyla İzmir’e gider. Orada yabancı bir okulda tahsilini tamamlar. Arkadaşlarıyla Nevruz ve Hizmet gazetelerini çıkarır. Öğretmenlik ve me­murluk yapar. 1893’te İstanbul’a döner. 1896’da Servet-i Fünun topluluğuna katılır.

Bu parçada Halit Ziya’nın yaşamıyla ilgili bilgiler veril­diğinden açıklama tekniğine başvurulmuştur.

Örnek Soru:
Konferans, önceden belirlenmiş herhangi bir konuda belirli bir topluluğa yapılan konuşmadır. Konferansın konusu konuşmacıya bırakıldığı gibi konferans verdiren kişi veya topluluk ta­rafından da belirlenebilir. Eğer konu konuş­macıya bırakılmış ise o zaman konferansçı ken­disinin iyi bildiği ve hitap edeceği topluluğu bi­rinci derecede ilgilendiren bir konu seçmelidir. Orneğin toplumun ilgilendiği, aktüel olan çeşitli yurt ve dünya olayları konferans konusu olabilir.

Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi ağır basmaktadır?
A) Öyküleme
B) Açıklama
C) Tanık Gösterme
D) Betimleme
E) Karşılaştırma

Çözüm: Örnek olarak verilen parçada konferans hakkında bilgi verilmiştir. Diğer bir ifade ile konferansın ne olduğu açıklanmıştır. Dolayısı ile doğru cevap B seçeneği olmalıdır.

 

Tartışma

Ortaya atılan bir düşüncenin doğruluğunun kanıtlan­mya çalışıldığı yazılardır. Bu tür yazılarda yazar karşısındakiyle konuşuyormuş gibi bir tavır takınır. Yazar, paragrafın başında eleştireceği yani katılmadığı düşünceyi açıkladıktan sonra kendi düşüncesinin doğ­ruluğunu kanıtlamaya çalışır.

Örnek
Sanatçı, eserini sanat için oluşturmalıdır, diyorlar. Sanatçı; toplumu, insanları anlatmıyorsa, beni ilgilendirmez onun yazdığı eserler. Ben, bir sanat eserinde insanın yaşayabileceği sevinçleri, hüzün­leri, acıları görmeliyim ki o esere ilgi duyayım. İn­san kokmayan bir eser benden uzak olsun.

Bu parçada sanat eserinin sanat için değil de insan için oluşturulmasının gerektiği tartışma tekniğiyle or­taya konmuştur. Sonuç olarak sanat eserinin insan için oluşturulması düşüncesine varılmıştır.

Örnek Soru:
Bazı şairler, düzyazının anlatım gücünün bir yerde tükendiğine; ama şiirin anlatım gücünün hiç tükenmediğine inandıklarından, “Şiir, düzya­zının bittiği yerde başlar.” deyip çıkarlar işin için­den. Düzyazının bir yerde gücünün tükendiğini nereden çıkarırlar, bilinmez. Bana kalırsa deği­şik anlatım türleri vardır, şiir de sadece bunlar­dan biridir. Şiirin dile getirdiğini bir roman, bir öykü hatta bir resim bile dile getirebilir.

Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi ağır basmaktadır?
A) Açıklama
B) Öyküleme
C) Benzetme
D) Tartışma
E) Betimleme

Çözüm: Parçanın anlatım tarzı incelendiğinde; yazar öncelikle yakındığı konudaya, ardından kendi görüşlerine yer vermiştir. Bundan dolayı doğru cevap “Tartışma” yani D seçeneği olmalıdır.

 

Paragrafta Anlatım Teknikleri Test Çöz

Paragraf Konu Anlatımı

İlgili Makaleler

4 Yorum

    1. Ezberlemek kötü bir fikir bol bol soru çöz konu zaten hafızana kazınır ve bu sayfayı not al ilk testini notlara bakarak çöz 2. Testinde zorlanınca notlarından faydalan diğer testlerde ihtiyacın kalmadan notsuz çöz kavradığını fark edeceksin

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir