Nutuk Nedir? (Tekke-Tasavvuf Edebiyatı) Özellikleri ve Örnekleri
Ana Başlıklar;
Nutuk Nedir?
Sözlük anlamı “söz, lakırdı, topluluk karşısında yapılan konuşma” gibi anlamlara gelir. Tekke edebiyatında pirlerin ve mürşitlerin tarikata yeni giren dervişlere, tarikat derecelerini, tarikat adabını öğretmek için söyledikleri didaktik şiirlere nutuk denir.
Tekke-Tasavvuf edebiyatı ürünlerinden olan nutuk diğer metin türlerinden olan söylev-nutuk türüyle isim olarak benzerlik gösterir.
Nutuk Türünün Özellikleri
- Tarikate yeni girecek olan müritlere rehberi olan mürşid tarafından tarikatin adab ve erkanını, derecelerini öğretmek amacıyla yazılan manzum eserlerdir.
- Didaktik şiirlerdir.
- Şekil olarak koşmaya benzemektedir.
- Hece ölçüsüyle ve dörtlüklerle söylenir.
- Nutukların ilahilerden farkı, konularının sınırlı olmasıdır.
- Türün en önemli temsilcisi Kaygusuz Abdal’dır.
Nutuk Örnekleri
Evliyadan Gelen Kelam - Kaygusuz Abdal
Evliyadan gelen kelâmOkunan kur’an değil mi
Gerçek Veli’nin sözleri
Sure’i rahmân değil mi
Çün seni Hâkk yaratığı
Kendüye mir’at ettiği
Tecelli’i zat ettiğin
Sûret’i insan değil mi
Hâkk haberin dinleyene
Candan kabul eyleyene
Hâkk’ı bilip anlayana
Sözümüz burhan değil mi
Gerçek elini tumayan
Ona gönül berkitmeyen
Hâkk’ı batıldan seçmeyen
Cahil’i nâdân değil mi
Ey Kaygusuz halin n’ola
Gitmez isen doğu yola
Hâkk kerem kılsa bir kula
Hâkikât âyan deği mi
Ali Ali canım Ali
Canımın cananı Ali
Sen alemler umudusun
Pir Hacı Bektaşi Veli
Buyruğunu Tut Rahman'ın - Aziz Mahmut Hüdayi
Buyruğun tut Rahman’ınTevhide gel tevhide
Tazelensin imanın
Tevhide gel tevhide
Yaban yerlere bakma
Canın odlara yakma
Her gördüğüne akma
Tevhide gel tevhide
Uyanı gör gafletten
Geç bu fani lezzetten
iç kevseri vahdetten
Tevhide gel tevhide
Emri yerine getir
ihmali ko iş bitir
Sıdk ile iman getir
Tevhide gel tevhide
Hüdayi’yi guş eyle
Şevke gelip cuş eyle
Bu kevserden nuş eyle
Tevhide gel tevhide
» Tekke-Tasavvuf Edebiyatı
» Halk Edebiyatı
