YKS 2024'e Evden Hazırlanın! 7/24 Online Eğitim

Hemen İncele
Türk Dili ve Edebiyatı

Nefes Nedir? Nefes Örnekleri ve Özellikleri

Nefes Nedir?

Alevi – Bektaşi şairler tarafından kaleme alınan tasavvufi şiirlere nefes denmiştir. Nefeslerin konusunu genellikle vahdet-i vücut düşüncesi, Alevi – Bektaşi ilkeleri ve tarikat kuralları oluşturmuştur.
 

Nefesin Özellikleri

  • Bektaşi şairlerinin yazdıkları, Bektaşi düşüncesini dile getirdikleri tasavvufi şiirlerdir.
  • Nefeslerde genellikle tasavvuftaki vahdet-i vücut (varlığın birliği) kavramı anlatılır. Bunun yanı sıra Hz. Muhammed ve Hz. Ali için övgüler de söylenir.
  • Bektaşi törenlerinde saz eşliğinde ve belli bir ezgiyle söylenmesi gelenek haline gelmiştir.
  • Nefeslerde, kalenderce ve alaycı bir üslup göze çarpar.
  • Duygu ve düşünceleri nükteli bir şekilde ve zarafet ölçüleri içinde söylemek, nefesin en belirgin özelliğidir.
  • Şekil bakımından ilahi nazım türüyle aynıdır. İlahiler, tasavvuf düşüncesini herhangi bir tarikata bağlı olmaksızın dile getirirken nefesler, ilahi aşkı ve insan sevgisini Bektaşi-Şii geleneği çerçevesinde ele alır.
  • Hece ölçüsünün 7, 8 ve 11’li kalıpları kullanılır. Az da olsa aruz vezniyle yazılan nefesler de vardır.
  • Nefesler dörtlükler halinde yazılır. Dörtlük sayısı 3-7 arasında değişir.
  • Kaygusuz Abdal, Pir Sultan Abdal ve Dertli bu türün önemli şairleridir.

 

Nefes Örnekleri

Nefes - Pir Sultan Abdal
Güzel aşık cevrimizi
Çekemezsin demedim mi
Bu bir rıza lokmasıdır
Yiyemezsin demedim mi?

Yemeyenler kalır naçar
Gözlerinden kanlar saçar
Bu bir demdir gelir geçer
Duyamazsın demedim mi?

Pir sultan ALİ şahımız
Hakka ulaşır ahımız
Oniki imam katarımız
Uyamazsın demedim mi?

Hü Diyelim Gerçeklerin Demine - Şah Hatayi
Hü diyelim gerçeklerin demine
Gerçeklerin demi nurdan sayılır
On iki’mam katarına uyanlar
Muhammed Ali’ye yardan sayılır

Üç gün olur şu dünyanın safası
Safasından artık imiş cafası
Gerçek erenlerin nutku nefesi
Biri kırktır kırkı birden sayılır

İhlas ile gelen bu yoldan dönmez
Dost olan dostuna ikilik sanmaz
Eri Hak görmiyen Hakk’ı da görmez
Gözü bakar amma körden sayılır

Gerçek aşık menzilinde durursa
Çerağ gibi yanıp yağı erirse
Eksikliği kend’özünde görürse
O da erdir yine erden sayılır

Şah Hatayi’m eyder Bağdad’dır vatan
İkilikten geçip birliğe yeten
Erenler yoluna kıyl ü kal katan
Yolun dikenidir hardan sayılır

Biz Urum Abdallarıyız - Balım Sultan
Biz Urum Abdallarıyız
Maksadımız yârdır bizim
Geçtik ziynet kabâsından
Gencinemiz erdir bizim

Dâim kılarız biz zârı
Harceyleriz elden var,
Dost yoluna verdik seri
Mürkirimiz hârdır bizim

Aşk bülbülüyüz öteriz
Râh-i Hakka yüz tutarız
Mânâ gevherin satarız
Mürşidimiz vardır bizim

İstivâyı gözler gözüm
Seb’almesanidir yüzüm
Ene’l Hakk’ı söyler sözüm
Mi’râcımız dârdır bizim

Haber aldık mahkemâttan
Geçmeyiz zâttan sıfattan
Balım nihan söyler Haktan
İrşâdımız sırdır bizim)

Eşrefoğlu Al Haberi - Hasan Dede
Eşrefoğlu al haberi
Bahçe biziz bağ bizdedir
Biz de mevlanın kuluyuz
Yetmiş iki dil bizdedir

Erlik midir eri yormak
Irak yoldan haber sormak
Cennetteki ol dört ırmak
Coşkun akan sel bizdedir

Adem vardır cismi semiz
Abdes alır olmaz temiz
Halkı dahleylemek nemiz
Bilcümle vebal bizdedir

Biz erenler gerçeğiyiz
Has bahçenin çiçeğiyiz
Hacı bektaş köçeğiyiz
Edep erkan yol bizdedir

Kuldur hasan dede’m kuldur
Manayı söyleyen dildir
Elif hakka doğru yoldur

 
» Tekke-Tasavvuf Edebiyatı
» Halk Edebiyatı

İlgili Makaleler

2 Yorum

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir