YKS 2024'e Evden Hazırlanın! 7/24 Online Eğitim

Hemen İncele
Türk Dili ve Edebiyatı

Tiyatronun Yapı Unsurları Nelerdir

Tiyatronun Yapı Unsurları

Bir tiyatro gösterisinde olmazsa olmaz bazı unsurlar vardır. Bunları kısaca açıklayacak olursak:
 

Tiyatro Metni

Tiyatro metinlerinin en belirgin yapı özelliği, cümlelerin düz yazı biçiminde değil, kişilerin karşılıklı konuşmaları yani diyalogları biçiminde verilmesidir. Her konuşma, o konuşmayı yapan kişinin adıyla başlatılır. Kişilerin sahnedeki hareketleri, duyguları kısaca anlatılmak isteniyorsa bu ifadeler parantez içinde verilir.

Oyun metinlerinde anlatıcı geri planda kalır ve okuyucu olayları kişilerin diyaloglarıyla takip eder. Oyunda anlatılan olay diyaloglarla başlar ve biter. Her şey izleyicinin gözü önünde cereyan ettiği için anlatıcının açıklama yapmasına, okuyucuyu ya da izleyiciyi bilgilendirmesine pek gerek kalmaz.
 

Kişiler

Tiyatro eserinde kişi sayısı konuya göre değişir. Tiyatronun konusu olan olay, bir kişinin ya da grubun başından geçer. Kişiler olayla ilgilerine göre birinci derecede ve ikinci derecede önemli kişiler diye ikiye ayrılır. Tiyatro yazarı kişileri doğal ve toplumsal çevre içinde verir, onları çevresinden soyutlamaz. Tip ya da karakterler çizer. Yazar, kişilerin giyim kuşam bilgilerini eserinin başında betimlemeyle verir.

Kimi tiyatro eserlerinde olay hayvanların başından geçmiş gibi gösterilir. Bu kez oyuncular hayvanların rolünü oynamaya çalışırlar. Bu eserlerdeki ikinci dereceden kişiler içinde yine hem insan hem de hayvan bulunabilir. Tiyatro eserinde kimi zaman bir de anlatıcı kişi bulunur. Bu anlatıcı, rolü gereği ara ara sahneye çıkarak olayların gelişmesi üzerinde bilgiler verir.
 

Olay

Tiyatro hem söz hem eylem sanatıdır. Tiyatro eserini oluşturan diğer ögeler bu iki niteliğe göre biçimlenir. İnsan başına gelebilecek her türlü olay, insanın karşılaşabileceği her durum tiyatro eserinin konusu olabilir. Konu, kahramanının kendisiyle ya da çevresiyle çatışmasından doğar. Oyun yine kahramanın eyleme dönüşmüş beğenme, istek, özlem, tutku, öfke, korku gibi duygularından destek alarak gelişir, sonuca ulaşır. Tiyatro eserinde olay plânı üç bölümdür: Serim, düğüm, çözüm. Bunlar genellikle iki perde olarak sunulur.
 

Zaman

Tiyatro eserinde zamanın veriliş biçimi yazarın isteğine bağlıdır. Yazar; kronolojik zaman, düğümden başlatılan zaman, sonuçtan başlatılan zaman, düzensiz zaman anlatımlarından birini seçer. Oyunlarda zaman akışı genellikle perdeyle sağlanır. Her yeni perdede farklı bir zaman dilimi görülebilir.
 

Oyuncular

Tiyatro eserinin en önemli özelliği dramatik yapısının olmasıdır. Olaylar sahnede canlandırılacak özellikte yazılır. Bu olayları sahnede canlandırmaya rol yapma denir. Rol yapan erkeğe aktör, kadına ise aktris denir. Günümüzde her ikisi için de oyuncu terimi daha çok kullanılmaktadır. Oyuncular canlandırdıkları kişiliğe uymak için makyaj yaparlar. Rollerine uygun kostüm giyerler.
 

İzleyiciler

Tiyatroda izleyici çok önemlidir. İzleyicisi olmayacak tiyatroyu yazmaya da oynamaya da gerek yoktur. Tiyatronun başarısı izleyicisiyle ölçülür. İzleyici olmanın getirdiği sorumluluklar vardır, her izleyici bunları bilmelidir. İzleyici olmak, bilet parasını vererek sahnenin karşısına oturmaktan öte bir şeydir.

Tiyatro izleyicisi, oyun başlamadan yerine oturmuş olmalıdır. Oyun bitmeden ayrılmamalıdır. Oyun sırasında yanındaki ile konuşarak, kabuklu yemiş yiyerek çevresini rahatsız etmemelidir. Alkışı gerekli yerlerde yapmalıdır. Çok sık alkış sahnedeki oyuncuları rahatsız eder. Oyun bitince alkışlamak en iyisidir. Önündekini, arkasındakini rahatsız edecek biçimde oturmamalıdır.

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir