Dil Kültür İlişkisi Nedir?

Kültür Nedir?

Kültür sözcüğü köken olarak Fransızca culture kelimesinden gelmektedir. Kültür de tıpkı dil gibi farklı şekillerde tanımlanmıştır. Kültür, en kısa ifadeyle bir toplumun kendine özgü yaşam biçimidir. Kültürün ne olduğunu üç tanımla belirleyelim:

• Tarihsel toplumsal gelişme süreci içinde oluşturulan bütün maddi ve manevi değerler ile bunları oluşturmada, sonraki nesillere iletmede kullanılan, insanın doğal ve toplumsal çevresine egemenliğinin ölçüsünü gösteren araçların bütünü. (İzzet Benice)
• Bir topluma veya halk topluluğuna özgü düşünce ve sanat eserlerinin bütünü. (Salah Birsel)
• Mehmet Kaplan kültür ve dil alanındaki görüşlerini, düşüncelerini ve bu konuda o güne kadar yazdığı makaleleri bir araya getirerek Kültür ve Dil adlı kitabında toplamıştır. Bu kitapta özellikle Türk kültürü ve Türk dili üzerinde durmuştur. Mehmet Kaplan bu kitabında Türk kültürünün geçmişini, hangi topluluklardan, kültürlerden etkilendiğini ve son olarak da Türk kültürünün batılılaşma tartışmalarını ele almıştır. İşte kültür ile bu kadar ilgili bir Türkolog olan Mehmet Kaplan kültürü şöyle tanımlamıştır: Muhakeme, zevk ve eleştirme yeteneklerinin öğrenim ve yaşantılar yoluyla geliştirilmiş olan biçimi.

Kültürün Özellikleri

» Kültür, ulusal niteliklere sahiptir: Örneğin Türklerin yemekleri, giyim tarzları, düğünleri, bayramları, inançları, akrabalık ilişkileri, gelenek ve görenekleri ulusal kültürün alanına girer. Bunun gibi İngilizlerin, Arapların, Çinlilerin ve diğer tüm ulusların kendine özgü ulusal kültür nitelikleri vardır. Ulusal kültür özellikleri birbirine benzeyebildiği gibi, tamamen farklı da olabilir. Şu halde uluslar birbirlerinin kültürünü etkileyebilir. Özellikle coğrafi yakınlık kültür etkileşimine zemin hazırlar. Örneğin Türk kültürü ile İran kültürü birbirine yakındır.

» Kültür evrensel niteliklere sahiptir: Tüm ulusların ortak değer olarak yaşattığı ve önemsediği davranış ve anlayışlar evrensel kültürü oluşturur. Örneğin trafik kuralları her ülkede aynıdır. İnsan hakları, eğitim, yasalar, spor, sanat, edebiyat, müzik gibi alanlar tüm ulusların ortak değerleridir.

» Kültür eleştirilemez: Kültür, bir milletin kendi iradesi ve tercihine olarak geliştiği için eleştiriye kapalıdır. Bir milletin kültürünü doğru, ötekini yanlış saymak doğru olmaz. Her milletin kültürü kendine göre doğru ve yerindedir.

» Kültür değişkendir: Tarih içinde toplumlar birbirlerinin kültüründen etkilenmiştir. Bu etkilenme coğrafi yakınlık, göç, savaş, ticaret, turizm gibi kanallar yoluyla gerçekleşir ve genellikle güçlü olan milletlerin kültürü diğer ulusları etkiler. Günümüzde dünyanın bir çok ülkesinde Amerika ve Avrupa kültürü yaygınlaşmıştır. Bunun nedeni bu toplumların ekonomik ve siyasi olarak güçlü olmasıdır.

Tüm bu tanımları ve kültür hakkında bildiklerimizi bir araya getirdiğimizde kültür için şöyle bir tanım yapabiliriz: Kültür, bir milletin, toplumun geçmişinden günümüze kadar maddi ve manevi olarak kendine özgü oluşturduğu her türlü değerdir. Manevi kültür olarak bir toplumun ahlaki davranışlarını ve düşüncelerini örnek verebiliriz. Maddi kültür olarak da bir toplumun oluşturduğu her türlü sanatsal ürünü örnek gösterebiliriz.
 

Dille Kültürün İlişkisi

Bir millete mensup olan her fert, o milletin kültürünü, dilini, dinini, zevklerini, inançlarını, gelenek ve göreneklerini beraberinde taşır. Kültür fertleri aşan, fertlere biçim, yön ve kişilik veren bir varlıktır. Dil ile kültür ayrılmaz bir bütündür. Bir ulusun tarih içinde oluşturup yaşattığı yazılı, sözlü ve düşünsel tüm birikimlere kültür denir. Kültür bir ulusun yaşam tarzıdır ve kaynaklarının neredeyse tümünü yazılı ve sözlü malzemelerle yani dille meydana getirir. Tarihin eski dönemlerinden günümüze kadar ulusal kültürler hep dil aracılığıyla kuşaktan kuşağa aktarılmıştır. Kitabeler, kitaplar, gazeteler, maniler, ağıtlar, destanlar ve daha birçok sözlü ve yazılı araç kültürün temel varlıkları olup dil yardımıyla günümüze kadar ulaşabilmiştir. Şu halde dilin kültür açısından içi önemi vardır: Dil hem kültürün oluşmasına ve biçimlenmesine yardım eder hem de onu kuşaktan kuşağa taşır.

Bir ulusun dili, kendi ulusal değerlerinin ve kültürünün özelliklerini taşıdığı için bireyler ve kuşaklar arasında bir köprü görevi de görür. Çünkü dil, kuşaktan kuşağa akıp giden bir nehir gibi, geçtiği her devirden bünyesine yeni unsurlar katarak bir sonraki kuşağa aktarır. Dilin böyle bir işlevi olmasaydı, bugün geçmişteki insanların kültüründen, yaşam tarzından, tarihinden ve edebiyatından haberdar olamazdık. Onların yaptıklarını, ruh dünyalarını, geleneklerini, göreneklerini, şiirlerini, müziklerini tanıyamazdık.

Her ulus, dilini kendi ihtiyaçlarına, kültür ve uygarlık düzeyine, zevkine göre şekillendirir. Mehmet Kaplan’ın da belirttiği gibi, dil tıpkı ev gibi bir milletin duygu, düşünce ve hayatının barınağı, korunağıdır. Bu evin biçim alması, o ulusun dili işleyişi ile dışa yansır. Bunun sonucunda ise o millete dair pek çok alanda yorum yapılabilir.
 
» Önerilen: Dil Nedir?
» Önerilen: Dilin İşlevleri
» Önerilen: Dilin Kullanımından Doğan Türler