Akis Nedir? Akis Örnekleri ve Özellikleri
Akis Nedir?
Bir dize veya cümlenin anlamlı iki parçasının yerlerini değiştirerek söylemeye akis denir. Yani bir dize ya da cümlenin anlamlı iki parçasından birini önce, diğerini de sonra söyleyerek anlatılmak istenen sözü önce kurallı cümle şeklinde sonra da devrik cümle şeklinde söylemektir.
Örnek
Cennet gibidir rûyin, rûyin gibidir cennetAdem doyamaz sana, sana doyamaz adem.
Birinci dizedeki “cennet gibidir rûyin” ifadesi ters çevrilerek, “rûyin gibidir cennet” şeklinde yeniden söylenmiş ve aynı dizeye yerleştirilmiştir. İkinci dizede de “adem doyamaz” ifadesi aynı biçimde ters çevrilerek akis sanatına başvurulmuştur.
Akis Örnekleri
Örnek
» Gamzen ciğerim deldiDeldi ciğerim gamzen,
Bilmem nic’olur halım
Halim nic’olur bilmem.
Bu örnekte sanatçı birinci dizede söylediğini ikinci dizede tersten tekrar ederek akis söz sanatını gerçekleştirmiş olur.
» Eskiden vardım ben, şimdi hiçim ben,
Şimdi bir hiçim ben, eskiden vardım ben.
Bu örnekte birinci dizede sanatçı söylediğini ikinci dizede tersten tekrar ederek akis söz sanatını gerçekleştirmiş olur.
Aşağıdaki cümleler de akis sanatına örnek olarak verilebilir:
» Öpsem seni doyunca doyunca seni öpsem
Öpsem dimesem n’ola n’ola dimesem öpsem
» Demdür sanemâ gel kim sanemâ demdür
Birdem kılalum sohbet kılalum birdem
» İzmir’in denizi kız, kızı deniz
Sokakları hem kız, hem deniz kokar
» Söz Sanatları