Eksen Eğikliğinin Sonuçları Nelerdir?

Eksen Eğikliği Nedir?

Dünya’nın Güneş çevresinde dönerken takip ettiği elips şeklindeki yola yörünge adı verilmişti. Yörüngenin oluşturduğu bu düzleme de yörünge düzlemi( ekliptik) denir.

Yer ekseni, yörünge düzlemi (ekliptik) üzerine 23° 27′ eğiktir. Başka bir ifadeyle ekvator düzlemi ile yörünge düzlemi arasında 23° 27′ lık bir açı vardır. Buna eksen eğikliği denir. Eksen eğikliği hiçbir zaman değişmez. Dünya, yıllık hareketini gerçekleştirirken eksen eğikliğinden kaynaklanan açıları korumaktadır. Ekvator ile yörünge düzlemi arasındaki açı 23° 27′ dönencelerin enlem derecesini belirler.

Dönence: Güneş ışınlarının dik açıyla düştüğü en son paraleldir. 23° 27′ Kuzey enlemine Yengeç dönencesi, 23° 27′ Güney enlemine Oğlak dönencesi denir.

Yer ekseni ile yörünge düzlemi arasındaki 66° 33′ lik açı kutup dairelerinin enlem derecesini belirler.

Kutup dairesi: Gece ve gündüz süresinin 24 saat içinde düzenli
yaşandığı en son enlemdir. 66° 33′ Kuzey enlemine Kuzey Kutup dairesi, 66° 33′ Güney enlemine Güney Kutup dairesi denir.

Matematik iklim kuşakları teoriktir. Çünkü, bu kuşakların belirlenmesinde;

• kara ve denizlerin dağılışı,
• yükselti ve yer şekilleri,
• okyanus akıntıları,
• sıcak ve soğuk rüzgarların etkileri dikkate alınmamıştır.

Yeryüzünde sıcaklığı etkileyen bu faktörlerin etkisiyle oluşan kuşaklara da sıcaklık kuşakları denir. Sıcaklık kuşakları matematik iklim kuşaklarına göre gerçeği daha çok yansıtmaktadır.
 

Eksen Eğikliğinin Sonuçları

• Mevsimler oluşur.
• Güneş ışınları yıl boyunca Yengeç ve Oğlak dönenceleri arasına dik ve dike yakın açılarla gelir.
• Gece ve gündüz süreleri sürekli olarak değişir.

• Güneş’in ufuk düzlemindeki doğuş ve batış yerleri değişir.
• Aydınlanma çemberinin geçtiği alt sınır belirlenir. Bilindiği gibi alt sınır yıl boyunca 66° 33′ paralelleridir.
• Matematik iklim kuşaklarının sınırları belirlenir.

Ekvator düzlemi ile yörünge düzlemi arasındaki açılar değiştiği varsayıldığında eksen eğikliğinin sonuçları da değişir.

Eksen Eğikliği Olmasaydı:

• Güneş ışınları yalnız ekvatora dik gelecekti.
• Mevsimler oluşmayacaktı.
• Gece ve gündüz süreleri her yerde yıl boyunca eşit olacaktı.
• Güneş’in ufukta doğduğu ve battığı noktalar yıl boyunca aynı kalacaktı.
• Yıl içinde gölge boyları değişmeyecekti.
• Dönenceler, kutup daireleri dolasıyla matematik iklim kuşaklar oluşmayacaktı.

 
Eksen Eğikliği Daha Az Olsaydı:

• Dönenceler, kutup dairelerinin geçeceği paraleller değişirdi.
• Tropikal kuşak ile kutup kuşağı daralır, orta kuşak genişlerdi.
• Güneş ışınlarının dik açıyla geldiği yerler daralırdı.
• Gece gündüz süresi ile yıllık sıcaklık farkı daha az değişirdi.

 
Eksen Eğikliği Daha Fazla Olsaydı:

• Dönenceler ekvatordan uzaklaşır, kutup daireleri ekvatora yaklaşırdı.
• Tropikal kuşak ve kutup kuşağı genişledi.
• Güneş ışınlarının dik açıyla geldiği yerler daha çok değişirdi.
• Yıllık sıcaklık farkı artardı.
• Gece gündüz arasındaki süre farkı artardı.