YKS 2024'e Evden Hazırlanın! 7/24 Online Eğitim

Hemen İncele
Türk Dili ve Edebiyatı

Sözlü Anlatım Türleri ve Özellikleri

Sözlü Anlatım Nedir?

Bir duyguyu, bir düşünceyi, bir konuyu söz veya yazı ile bildirmeye anlatım denir. İnsan, önce düşünceyi söze dönüştürmüş, sözlü anlatımı bulmuş, sonra yazıyı bularak yazılı anlatımı gerçekleştirmiştir.

Bir duygu veya düşüncenin, bir konunun, bir dilek veya isteğin dil aracılığıyla söz ile ifade edilmesine sözlü anlatım denir. Sözlü anlatım günlük yaşamdaki ev, okul, iş yeri gibi alanlarda; topluluk önünde gerçekleşen sunum, panel, konferans gibi etkinliklere kadar geniş bir alanda kullanılır. Sözlü anlatım herhangi bir metne bağlı kalmaksızın yapılabildiği gibi, yazılı bir metnin okunması biçiminde de gerçekleşebilir.

Sözlü anlatım; günlük gereksinimleri karşılamanın yanında diyalog, mülakat, gibi karşılıklı konuşmalarda; nutuk, konferans tartışma gibi topluluk karşısında gerçekleşen konuşmalarda kullanılır. Bunlar belli bir amaç doğrultusunda gerçekleşen konuşmalardır. Sözlü anlatımda konuşanın başarılı olması için bazı konulara dikkat etmelidir.
Dili doğru ve yerinde kullanmalıdır.

Yapıcı ve inandırıcı olmalıdır. Seslendiği kitlenin seviyesini dikkate almalıdır. Yerine göre jest ve mimikler yaralan malıdır. Sesini etkili kullanabilmelidir.

Günlük yaşam temelde sözlü iletişim üzerine kuruludur. Fertlerin aile içindeki, alışverişlerdeki veya çalıştığı yerlerdeki iletişim sözlü olarak gerçekleşir çoğunlukla. Bunun yanında düşünerek sözcüleri doğru bir şekilde kullanarak yapılan düzgün konuşmalarda da vardır. Diyalog, mülakat gibi karşılıklı konuşmalar konferans, tartışma nutuk gibi bir topluluk karşısında gerçekleşen konuşmalar buna örnek olarak verilebilir. Topluluk karşısında konuşmak, karşılıklı konuşmalara göre biraz daha zordur. Bu tür konuşmalarda konuşanda dinleyenlerin kendisini denetlediği düşüncesi hakimdir. Bu nedenle kişi, konuşurken heyecanlanıp konuşma tarzını değiştirme riskiyle karşı karşıyadır. Ayrıca bir topluluk karşısında yapılan konuşmanın bir amacı ve hazırlık aşaması vardır.
 

Sözlü Anlatım Türleri Nelerdir?

 

Sözlü Anlatım Türlerinin Özellikleri

  • Bir konuyu, sahip olduğumuz birikimi kullanarak bir plân çerçevesinde anlatmadır.
  • Anlatılacak konu dinleyicileri ilgilendirmelidir.
  • Anlatıcı konuyu detaylarıyla kavramış olmalıdır.
  • Anlatılacaklar, bir plâna göre sıralanmalıdır.
  • Dilin, açık ve anlaşılır olmasına dikkat edilmelidir.
  • İfadeler, duygu düşünce ve hayallerle zenginleştirilmelidir.
  • Kelimelerin ses vurgu ve tonlamalarına uyulmalıdır ve buna dikkat edilmelidir.

Sözlü Anlatım Türlerinin genel özellikleri
Sözlü Anlatım Türleri Tablosu

 
» Diğer metin türleri hakkında bilgi almak için Metinlerin Sınıflandırılması adlı yazımızı inceleyebilirsiniz.

İlgili Makaleler

Bir Yorum

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir