YKS 2024'e Evden Hazırlanın! 7/24 Online Eğitim

Hemen İncele
Türk Dili ve Edebiyatı

Haber Yazısı Nedir | Haber Yazısı Örnekleri

Haber Yazısı Nedir?

Günlük gazetelerde, belli aralıklarla yayımlanan dergilerde, meslek kuruluşlarının belli aralıklarla yayınladığı bültenlerde; radyo ve televizyonlarda belli zaman aralıklarıyla sunulan bültenlerde halka duyurulmak üzere yayımlanan yazılara haber yazısı denir.

Yayın organlarının en büyük desteği haberdir. Hiçbir yayın organı habersiz düşünülemez. Bir haberin değeri okuyucu sayısıyla belirlenir. Bu nedenle her olay haber olmayabilir. Belli bir okuyucu kitlesine ulaşabilecek olaylar haber sayılır.

Topluma günlük olayları haber verme geleneğinin Atina’da başladığı sanılmaktadır. Eski Atina’da halk günün belirli saatinde bir meydanda toplanır, hatip kendilerine o günün haberlerini yüksek sesle söylerdi. Eski Osmanlı’daki “tellâl çağırmak”, “tellâl çıkartmak” işi de halka duyurulması gerekli haberleri ulaştırmak için haberci göndermekten başka bir şey değildi. Tellâl mahalle aralarına girer, sokak sokak gezer, böylece haberi vatandaşın ayağına götürürdü.

Haber yazıları kaynağını günlük yaşamdan alır.

Haber kaynakları üçe ayrılır:

1. Resmi Haberler: Resmi haberler, resmi ve özel kuruluşlardaki yetkili kişilerden alınan haberlerdir.
2. Özel Haberler: Özel haberler, halk arasından toplanır.
3. Ajans Haberleri: Ajans, haber toplama ve yayma işleriyle uğraşan kuruluştur. Gazetelerin, radyoların ve televizyonların bu ajanslardan elde ederek sunduğu haberlere ajans haberi denir.

Haberde; yurt içindeki, yurt dışındaki önemli ya da ilginç olaylar kısa ve özlü bir biçimde halka sunulur, gerekirse resimle, fotoğrafla desteklenir.

Haber yazıları, anlattığı olayın türüne göre ad alır: Siyasi haberler, ekonomik haberler, bilimsel haberler, teknoloji haberleri, sanat haberleri, spor haberleri, sosyal haberler gibi. Skandal ve dedikodu haberleri gibi halk arasında heyecan yaratan haberler de vardır, Böyle haberlere sansasyonel haber denir.

Haberin anlatımı çoğunlukla resmi olmak zorundadır. Haber toplayana, haber yazana muhabir denir.
 

Haber Yazısının Özellikleri

  • İlgi çekici gelişmeleri, olayları iletişim veya yayın organları aracılığıyla insanlara duyurmak üzere yazılmış yazılardır.
  • Haber toplayan ve haber yazılarını kaleme alan kişilere “muhabir” denir.
  • İyi bir haber yazısı yalın, açık, ilginç, duyulmamış, önemli, doğru ve güncel olmalıdır.
  • Sıradan olaylar haber değeri taşımaz.
  • Haber duyulmamış olmalıdır. Okuyucu duyduğu bir olayı ikinci kez okumaz.
  • li>Haber yazıları 5N 1K yani “Ne, Nerede, Ne Zaman, Neden, Nasıl ve Kim” sorularına yanıt verecek içerikte olmalıdır.

  • Gazeteler, radyo ve televizyonların haber kaynaklarının başında ajanslar (haber toplama, yayma ve üyelerine dağıtma işiyle uğraşan kuruluşlar) yer alır.
  • Haber yazılarının başlıkları ilgi çekici olmalıdır.
  • Uydurma haberlere asparagas denir.
  • Haber yazısı yazılırken bilgilerin, hedef kitlenin ilgisine göre en önemliden az önemliye doğru sıralanmasına test piramit tekniği denir
  • Haber yazılarında öğretici anlatım ve açıklayıcı anlatım türlerinden yararlanılır.
  • Haber yazılarında dil göndergesel işlevde kullanılır.
  • Gazetelerin ilk sayfasında iri puntolarla konulan başlığa manşet, gazetelerin ilk sayfasında logonun üstüne konulan başlığa sürmanşet denir.

 

5N 1K İlkesi

İyi bir haberde aranan başlıca özellik, haberin insanların zihinlerindeki bu beş soruyu yanıtlayacak bilgileri verebilmesidir.

Ne, Kim: Habere kaynak olan olayın kimin başından geçtiği ya da neyin bir olay sonucunda etkilendiği bildirilmelidir. Örneğin, “Vezüv Yanardağı Patladı.”, “Tarihi Zeus Heykeli kaçırıldı.”, “Atatürk Bütün Yurtta ve Dış Temsilciliklerimizde Anıldı.”

Nasıl: Habere kaynak olan olayın yapılış, meydana geliş sürecinin anlatıldığı bölümdür.

Niçin: Her olayın bir nedeni vardır. En kötü olayları gerçekleştirenler bile, bir nedenin arkasına sığınırlar. Doğada nedeni çözülemeyen olaylarla bilim adamları hâlâ uğraşmaktadır; kanserin oluş nedenleri, ozon tabakasının delinmesinin nedenleri.

Nerede: Olayların geçtiği bir yer mutlaka vardır. Yer bilgisi haberlerde genelden özele doğru verilir; ülke, il (varsa ilçe, köy), mahalle, semt, cadde, sokak, ev, mutfak…

Ne zaman: Her olayın yaşandığı belli bir zaman dilimi vardır. Zaman bilgisi de haberlerde genelden özele doğru verilir: yıl, ay, gün, saat, dakika.
 

İyi Bir Haber Yazısının Özellikleri

Güncel olmalıdır: İçinde bulunulan zamanda meydana gelmiş olaylar okur tarafından ilgi görür.
Günlük yaşamın getirdiği yenilikler, gelişmeler ve her türlü olay günceldir.

Doğru olmalıdır: Haber, her şeyden önemlisi, gerçeklere dayanmalı, doğru olmalıdır. Doğruluğu ispat edilebilmelidir. Bunun için haber yazılarının kaynağı mutlaka belirtilmelidir.

Kolay anlaşılmalıdır: Haber yazısında anlatılanlar okuyucu tarafından anında anlaşılmalıdır. Olay ve gelişmeler doğrudan, olduğu gibi aktarılmalı, etkili ve kolay anlaşılması için fotoğraf veya karikatürlerden yararlanılmalıdır.

İlginç olmalıdır: Sıradan olmayan, az rastlanan, ilginç olaylar okuyucunun her zaman ilgisini çeker. Gazeteciliğin önemli bir ilkesi olan “Bir köpek bir insanı ısırırsa bu bir haber olmaz ancak bir insan bir köpeği ısırırsa bu haber olur.” sözü habercilikte şaşırtıcı ve ilginç olayların önemine vurgu yapmıştır.

Önemli olmalıdır: Haber, toplumu veya toplumun belli kesimini ilgilendirmelidir. Bir haberin önemi, ne kadar insanı ilgilendirdiği konusuyla yakından ilgilidir. Haberin insanlar üzerinde yaratacağı etki ne kadar büyükse o haber o kadar önemlidir. Gazetelerin ilk sayfalarında toplum için “en önemli haberler” yer alır. Yine televizyonlardaki haber bültenlerinde aktarılacak haberler önemliden daha az önemlilere göre sıraya konulur.
 

Haber Yazısı Örnekleri 5N 1K

Japonya Depremi

11 Mart Cuma günü Japonya’nın kuzeyinde 8.9 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Yerel saatle 14.46’da meydana gelen deprem, yüzyılın en büyük beşinci depremi olarak kayıtlara geçti. Japonya’da önce 8.9 olarak duyulan sarsıntının ABD Jeoloji Merkezi’nce 8.8 şiddetinde olduğu belirtildi. Depremin yerin 10 kilometre altında, ve ülkenin doğu kıyısına 125 kilometre uzaklıkta olduğu kaydedildi.

Deperim merkez üssüne 371 kilometre uzaklıktaki Tokyo’da, depremden sonra tsunami etkili oluyor. Araçlar denize doğru sürükleniyor. Kentte ve ülke genelinde pek çok yangın çıktı. Son bilgilere göre ülkedeki tüm limanlar ulaşıma kapatıldı… Depremin merkez üssünde durumun ne olduğuna ilişkin hiçbir haber alınamıyor. Dünya, afetle ilgili görüntüleri kaygı ve korku içinde izliyor.

Cep Korkusu Bitiyor

Uçaklarda cep telefonlarının açık kalmasıyla oluşacak tehlikeler ortadan kalkıyor. Ancak iniş ve kalkış sırasın­daki risklerin yüksek olmasından dolayı 3 bin metre yüksekliğe kadar kullanımı yasaklanıyor. Hava yolu şir­ketleri bu servislerle hem gelir seviyesi yüksek müşteri­lerin tercihini etkilemeyi hem de önemli derecede gelir elde etmeyi planlıyor. THY henüz uçakta internet ve cep telefonu kullanımıyla ilgili bir açıklama yapmadı.
 
» Önerilen: Gazete Çevresinde Gelişen Metin Türleri
» Önerilen: Öğretici Metinler

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir